Sięgnęłam po „Szczodry wieczór, szczodry dzień” Marii Ziółkowskiej tylko dlatego, że chciałam znaleźć jakiś ciekawy wielkanocny cytat. Tymczasem niechcący zostałam całkowicie wciągnięta w opowieść o staropolskich obyczajach, o genezie różnych tradycji, nad którymi się nawet nie zastanawiamy. Czy na przykład wiecie, skąd się wziął zwyczaj malowania pisanek? Podobno istnieje podanie greckie z X wieku, które mówi, że gdy Maria Magdalena rozpaczała przy grobie Chrystusa, ukazał jej się anioł i oznajmił, że Chrystus zmartwychwstał. Maria Magdalena pobiegła szczęśliwa do domu i ze zdziwieniem zauważyła, że jajka, które miała w misce, zmieniły kolor na czerwony. Zabrała je i pokazała napotkanym apostołom – gdy wzięli je oni w ręce, jajka przemieniły się w ptaki i pofrunęły w niebo.
Nie od razu też jajka przyjęły się jako chrześcijański symbol. W okresie wczesnego chrześcijaństwa jajka były uważane za symbol pogańskiej magii i ich spożywanie, zwłaszcza w dni świąteczne, było surowo zabronione. Dopiero 200 lat po wprowadzeniu w Polsce chrześcijaństwa duchowni zezwolili na jedzenie jajek podczas Wielkanocy, pod warunkiem ich wcześniejszego poświęcenia w kościele.
We wschodniej i południowo-wschodniej Europie jajka podczas Wielkanocy noszono także na groby rodziców, czasem nawet zakopywano je przy grobach.
Ciekawostek podobnych tam co niemiara, nie tylko o jajkach, ale także o śmigusie dyngusie, gaiku, rękawku i innych staropolskich obyczajach wielkanocnych.
A i wiersz z życzeniami się znalazł, i to jakimi! XIX-wieczny toast, który Wam dzisiaj dedykuję, polecając przy okazji lekturę książki Ziółkowskiej.
O panowie (i panie – dopisek mój), niech los w dani
Przynosi nam dużo zysku;
Bądźmy zdrowi i rumiani,
Jak to prosię na półmisku.
Człek na radość sieć zarzuca,
Ale smutki zwykle łowi,
Niech spokoju nic nie skłóca,
Nam, jak temu indykowi.
Niechaj każdy będzie syty,
Zdrów i wesół- i nie słaby.
Miejmy wygląd znakomity,
Jak te placki oraz baby.
Niech nie znęca się nad nami
Los chorobą ani zgonem,
Jak na przykład my dziś sami
Znęcamy się nad święconem.
Czego Wam z całego serca życzę!
No Comments