Myśląc o kryminałach, często przychodzą nam na myśl książki w stylu skandynawskim, mroczne i dość przygnębiające, a przecież kryminał może mieć także bardziej pogodne oblicze. Klasyczne kryminały Agaty Christie nie zawierają zbyt wielu scen przemocy, a ich urok polega na śledzeniu błyskotliwego dochodzenia prowadzonego przez ekscentrycznego Poirot lub przez staroświecką pannę Marple. Od czasów wielkiej damy kryminału gatunek ten się zdecydowanie rozwinął i zmienił, jednak wciąż są czytelnicy, którzy od czasu do czasu lubią poczytać o tradycyjnym śledztwie prowadzonym staroświeckimi metodami. Przy lekturze kryminału można się czasem pośmiać, a książkę zamknąć z uśmiechem na twarzy.
W literaturze angielskiej takie kryminały mają nawet swoją nazwę – mówi się na nie „cosy mysteries” („cosy” znaczy „przytulny”). Do popularnych autorów należy chociażby Alexander McCall Smith, autor uroczej serii o Mmie Ramotswe. Niedawno zaś ukazał się pierwszy tom bardzo popularnego cyklu o Sidneyu Chambersie, pastorze, który rozwiązuje zagadki kryminalne.
Książki te mają wszystko, co lubię w „przytulnych” kryminałach. Panuje w nich nieco staroświecki klimat, nie bez powodu zresztą, ponieważ akcja toczy się w latach pięćdziesiątych w małym, angielskim miasteczku, a wśród bohaterów są przeróżni ekscentrycy. Pierwsza część rozpoczyna się w roku koronacji królowej Elżbiety II (1953), a główny bohater, Sidney Chambers, ma 32 lata. Choć jest tak młody, niedawno objął parafię Grantchester niedaleko Cambridge – ten szybki awans zawdzięcza swojej błyskotliwości i wykształceniu, ale także temu, że po prostu zna odpowiednich ludzi. Sidney jest niezwykle ujmujący i ma przyjaciół wszędzie, także wśród arystokracji. Nie zawsze okazuje się to błogosławieństwem, bowiem kiedy wśród wysoko postawionych przyjaciół pastora zostanie popełnione jakieś przestępstwo, to właśnie młody duchowny proszony jest o interwencję i pomoc w znalezieniu sprawcy.
Szybko okaże się, że ludzie chętniej zwierzają się pastorowi niż policji, Sidney jest więc proszony o pomoc nie tylko przez znajomych, ale także przez lokalnego inspektora policji. Obaj panowie zresztą też się przyjaźnią, regularnie spotykając się w lokalnym pubie. Sidney nie jest zachwycony swoim udziałem w śledztwach. Wolałby poświęcić więcej czasu na przygotowywanie kazań i wykonywanie innych obowiązków. Nie potrafi jednak odmówić, kiedy ktoś prosi go o pomoc, zwłaszcza gdy jest to ktoś z członków jego rodziny lub młoda panna, którą niegdyś chciał poślubić.
„Sidney Chambers. Cień śmierci” to tak naprawdę zbiór opowiadań, z których każde traktuje o innej zagadce kryminalnej. Ponieważ są ułożone chronologicznie i bardzo ściśle ze sobą powiązane, można całość uznać za powieść złożoną z kilku rozdziałów. Sprawy, nad którymi pracuje Sidney, są bardzo różnorodne, od tak poważnych, jak morderstwo, do raczej błahych, acz intrygujących, takich jak kradzież pierścionka zaręczynowego. W tle przewija się mnóstwo interesujących i uroczych bohaterów, którzy dodają książce sporo kolorytu.
Najciekawszy jest oczywiście sam pastor. Jest nie tylko inteligentny i uroczy – czasem wydaje się bezradny, ludzie trochę nim manipulują, dzięki czemu czytelnik jest całym sercem po jego stronie. Jest też przystojny, co bez wątpienia pomaga mu w zjednywaniu sobie kobiet. Nie ma jednak szczęścia w miłości, i choć zainteresowany jest aż dwoma kobietami, nie ma wielkich nadziei na związek z którąkolwiek z nich.
James Runcie, autor serii o Sidneyu Chambersie, jest synem arcybiskupa Canterbury, dobrze zna więc życie na plebanii i problemy, z którymi styka się angielski pastor. Potrafi oddać rozterki Sidneya, który jest autentyczny nawet wtedy, kiedy zajmuje się czymś zupełnie dla większości czytelników abstrakcyjnym, czyli układaniem kazań. Same intrygi nie są jednak zbyt skomplikowane i czytelnik, który zjadł zęby na kryminałach, nie będzie miał problemów z odgadnięciem, kto jest sprawcą każdego przestępstwa. Mnie to osobiście nie przeszkadzało, a książkę przeczytałam z prawdziwą przyjemnością, wyobrażam sobie jednak, że niektórym czytelnikom może wydać się nieco mdła.
Na podstawie książek o Sidneyu Chambersie powstaje serial – w głównego bohatera wcielił się James Norton. Na razie wyemitowano dwa sezony, trzeci zaplanowano na przyszły rok. Po przeczytaniu książki już wiem, że na pewno go obejrzę. Żałuję jednak, że wydawnictwo Marginesy zdecydowało się na filmową okładkę – znacznie bardziej podobają mi się nieco staroświeckie, rysunkowe okładki angielskich wydań.
To na pewno nie są książki dla każdego, jednak miłośnicy angielskich wsi i kryminałów nie powinni być zawiedzeni. Sidney jest na tyle inteligentny, by sprostać roli dedukującego detektywa, a jego zawód i otoczenie sprawiają, że wydaje się dość nietuzinkowy. Ja jestem zauroczona i na pewno sięgnę po kolejne tomy.
Moja ocena: 4.5/6
James Runcie "Sidney Chambers. Cień śmierci"
Cykl Zagadki Grantchester, tom 1
Tłum. Ewa Penksyk-Kluczkowska
Wydawnictwo Marginesy 2016
No Comments