Czekając na Pulitzera

Wiecie, że lubię śledzić nagrody literackie. Zwłaszcza nagrody zagraniczne ułatwiają orientację w tym, co ciekawego wydaje się w innych krajach. O ile jednak sporo jest nagród brytyjskich, które obserwuję, z kilku nagród amerykańskich zdecydowanie preferuję nagrodę Pulitzera. Świetne książki bywają nagradzane National Book Award, ale często zapominam o tej nagrodzie, za to co roku w kwietniu czekam niecierpliwie na Pulitzera.

W tym roku laureatów poznamy jeszcze dzisiaj – nazwiska zwycięzców ogłaszane są o 15.00 czasu nowojorskiego. Jury przyznające Pulitzera nie dba o budowanie napięcia i nie zdradza zawczasu nazwisk finalistów – wszystkie karty będą odkryte dzisiaj.

Nagroda Pulitzera dla utworu fikcyjnego przyznawana jest (w różnych formach) od 1918 roku. Kiedyś nazywano ją nagrodą dla najlepszej powieści, od 1948 roku oficjalna nazwa brzmi The Pulitzer Prize for Fiction. Kryteria nie są zbyt jasne i w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat ulegały lekkim zmianom. Generalnie przyjmuje się, że Pulitzera otrzymuje najlepsza powieść (lub zbiór opowiadań) amerykańskiego autora, a jury preferuje książki, które dotyczą różnych aspektów amerykańskiego życia.

Sam sposób wyboru laureata jest dość nietypowy. Troje jurorów (wybieranych co roku), czyta wszystkie zgłoszone powieści (przykładowo w 2012 było ich ponad 300), a następnie wybierają trójkę finalistów. Trzy wyselekcjonowane tytuły są następnie przedstawiane głównemu panelowi jurorów, w skład którego wchodzi osiemnaście osób. Ta właśnie grupa przyznaje nagrody we wszystkich kategoriach, a trójka jurorów wybierających książki, które znajdą się w finale, nie może rekomendować żadnego z tych trzech tytułów. Jury przyznające nagrodę może się za to zwrócić do jury nominującego finalistów w danej kategorii o wybranie czwartego tytułu, jeśli żaden z trzech pierwotnie nominowanych nie spełni oczekiwań jurorów.

Wydaje się to dość skomplikowane, a w dodatku czasami dochodzi do kuriozalnych sytuacji, kiedy to nagroda nie zostaje w ogóle przyznana. Tak było w 2012 roku, kiedy troje jurorów wybrało trzy mocne tytuły, zaś panel główny postanowił nie przyznać nagrody, nie próbując nawet skłonić jurorów nominujących do wskazania czwartej opcji.

Może jednak właśnie dlatego, że proces przyznawania nagrody jest dwuetapowy, a może mimo tego, tytuły nagradzane Pulitzerem bywają naprawdę ciekawe i warto się nimi interesować. Przygotowałam dla was listę wszystkich książek, które dostały Pulitzera w tej właśnie kategorii. Podzielcie się w komentarzach tytułami, które czytaliście i polecacie!

Laureaci nagrody Pulitzera

2015 „Światło, którego nie widać” Anthony Doerr

2014 „Szczygieł” Donna Tartt

2013 „Syn zarządcy sierocińca” Adam Johnson

2012 nie przyznano

2011 „Zanim dopadnie nas czas” Jennifer Egan

2010 „Majsterka” Paul Harding

2009 „Okruchy codzienności” Elizabeth Strout

2008 „Krótki i niezwykły żywot Oscara Wao” Junot Diaz

2007 „Droga” Cormac McCarthy

2006 „March” Geraldine Brooks

2005 „Gilead” Marilynne Robinson

2004 „Znany świat” Edward P. Jones

2003 „Middlesex” Jeffrey Eugenides

2002 „Koniec Empire Falls” Richard Russo

2001 „The Amazing Adventures of Kavalier & Clay” Michael Chabon

2000 „Tłumacz chorób” Jhumpa Lahiri

1999 „Godziny” Michael Cunningham

1998 „Amerykańska sielanka” Philip Roth

1997 „Opowieść o amerykańskim marzycielu” Martin Dressler

1996 „Independence Day” Richard Ford

1995 „Kronika ryta w kamieniu” Carol Shields

1994 „Kroniki portowe” Annie Proulx

1993 „A Good Scent from a Strange Mountain” Robert Olen Butler

1992 „Tysiąc akrów” Jane Smiley

1991 „Rabbit at Rest” John Updike

1990 „Mambo Kings śpiewają o miłości” Oscar Hijuelos

1989 „Lekcje oddychania” Anne Tyler

1988 „Umiłowana” Toni Morrison

1987 „A Summons to Memphis” Peter Taylor

1986 „Na południe od Brazos” Larry McMurtry

1985 „Sprawy zagraniczne” Alison Lurie

1984 „Chwasty” William Kennedy

1983 „Kolor purpury” Alice Walker

1982 „Jesteś bogaty, Króliku” John Updike

1981 „Sprzysiężenie głupców” John Kennedy Toole

1980 „Pieśń kata” Norman Mailer

1979 „The Stories of John Cheever” John Cheever

1978 „Elbow Room” James Alan McPherson

1977 nie przyznano

1976 „Dar Humboldta” Saul Bellow

1975 „Gettysburg” Michael Shaara

1974 nie przyznano

1973 „The Optimist’s Daughter” Eudora Welty

1972 „Angle of Repose” Wallace Stegner

1971 nie przyznano

1970 „Zły charakter” Jean Stafford

1969 „Dom utkany ze świtu” Navarre Scott Momaday

1968 „Wyznania Nata Turnera” William Styron

1967 „Fachman” Bernard Malamud

1966 „Collected stories” Katherine Anne Porter

1965 „The Keepers of the House” Shirley Ann Grau

1964 nie przyznano

1963 „Koniokrady” William Faulkner”

1962 „Oścień smutku” Edwin O’Connor

1961 „Zabić drozda” Harper Lee

1960 „Advice and Consent” Allen Drury

1959 „Podróże Jamiego McPheetersa” Robert Lewis Taylor

1958 „A Death in the Family” James Agee

1957 nie przyznano

1956 „Andersonville” MacKinlay Kantor

1955 „Przypowieść” William Faulkner

1954 nie przyznano

1953 „Stary człowiek i morze” Ernest Hemingway

1952 „Bunt na okręcie” Herman Wouk

1951 „The Town” Conrad Richter

1950 „Droga na zachód” A. B. Guthrie

1949 „Guard of Honor” James Gould Cozzens

1948 „Tales of the South Pacific” James A. Michener

1947 „Gubernator” Robert Penn Warren

1946 nie przyznano

1945 „A Bell for Adano” John Hersey

1944 „Journey in the Dark” Martin Flavin

1943 „Dragon’s Teeth” Upton Sinclair

1942 „In This Our Life” Ellen Glasgow

1941 nie przyznano

1940 „Grona gniewu” John Steinbeck

1939 „Roczniak” Marjorie Kinnan Rawlings

1938 „The Late George Apley” John Phillips Marquand

1937 „Przeminęło z wiatrem” Margaret Mitchell

1936 „Honey in the Horn” Harold L. Davis

1935 “Now in November” Josephine Winslow Johnson

1934 “Lamb in His Bosom” Caroline Miller

1933 “The Store” T. S. Stribling

1932 “Łaskawa ziemia” Pearl S. Buck

1931”Years of Grace” Margaret Ayer Barnes

1930 „Laughing Boy” Oliver Lafarge

1929 ”Scarlet Sister Mary” Julia Peterkin

1928 „Most San Luis Rey” Thornton Wilder

1927 „Early Autumn” Louis Bromfield

1926 „Arrowsmith” Sinclair Lewis

1925 „So Big” Edna Ferber

1924 „The Able McLaughlins”

1923 „One of Ours” Willa Cather

1922 „Smuga słońca” Booth Tarkington

1921 „Wiek niewinności” Edith Wharton

1920 nie przyznano

1919 „The Magnificent Ambersons” Booth Tarkington

1918 „His Family” Ernest Poole

Update:

Pulitzer Prize for Fiction w roku 2016 otrzymał Viet Thanh Nguyen za debiutancką powieść „The Sympathizer”, która ma się ukazać jeszcze w tym roku nakładem Wydawnictwa Akurat. Akcja rozpoczyna się w Sajgonie w 1975 roku, a bohaterem jest mężczyzna rozdarty, podwójny agent, idealista i zdrajca. Brzmi to całkiem intrygująco, będę niecierpliwie czekała na polskie wydanie! Pełną listę laureatów i finalistów znajdziecie na stronie Pulitzer.org.