Zastanawialiście się kiedyś, jak to jest być chirurgiem – człowiekiem, który bez zawahania rozcina ludzkie ciało, potrafi naprawić to, co w nim szwankuje, a jednocześnie jednym fałszywym ruchem ręki może wyrządzić olbrzymią szkodę? Chyba każdy, kto musiał poddać się jakiejś operacji, czuł swego rodzaju podziw, szacunek i lęk, zadając jakiekolwiek pytanie swojemu lekarzowi. Świat sali operacyjnej nas fascynuje i przeraża. Henry Marsh, wybitny brytyjski neurochirurg, nie tylko uchyla przed nami zamknięte drzwi, ale także szczerze wyznaje, jak to jest być człowiekiem, którego codziennością jest krojenie ludzkiego mózgu.
Przeczytałam „Po pierwsze, nie szkodzić” z chorobliwą wręcz fascynacją. Marsh opisuje rzeczy, o których wolimy nie myśleć – błędy popełniane przez lekarzy i wąską granicę między operacją zakończoną sukcesem, a całkowitą katastrofą. W jego pracy każdy błąd bardzo drogo kosztuje. Pęknięcie tętniaka podczas operacji najprawdopodobniej oznacza śmierć pacjenta, usuwając guza można wyciąć za wiele, trwale upośledzając człowieka, którego próbuje się ratować, lub za mało. Marsh, doświadczony lekarz, z bezlitosną szczerością opowiada o błędach, które popełnił, i o ludziach, którzy zapłacili za niego najwyższą cenę. Każdy rozdział opowiada o innym problemie neurochirurgicznym, każdy zawiera też opis konkretnego przypadku.
Na szczęście nie wszystkie historie kończą się tragicznie. Nie liczyłam, ale chyba większość opowiada o pacjentach, którym Marsh zdołał pomóc. Często jednak było trudno i cudem tylko udawało się uratować sytuację. Nieprzypadkowo użyłam słowa „cudem”, jako że Marsh zdaje się wierzyć, że szczęście lub pech odkrywają bardzo istotną rolę podczas operacji. Tak wiele rzeczy może pójść źle i nawet najlepszy chirurg nie jest w stanie zapobiec wszelkim potencjalnym problemom.
Jak żyć ze świadomością, że z powodu lekkomyślności, zbytniej wiary we własne siły, ze zmęczenia, lub po prostu z nieuwagi popełniło się błąd podczas operacji mózgu? Henry Marsh przeprowadza wnikliwą autoanalizę, próbując zrozumieć samego siebie. Im jest starszy i bardziej doświadczony, tym łatwiej godzi się z myślą o tym, że czasem trzeba się poddać. Nie potrafi być tak buńczuczny i pewny siebie, jak dawniej. Mam wrażenie, że ta książka jest swego rodzaju pokutą, wyznaniem, którego nie mógł uniknąć. Chylę czoła przed tym niezwykłym człowiekiem, który nie tylko wybrał tak trudną i wymagającą niesamowitej odwagi specjalizację, ale przede wszystkim ma w sobie dość pokory i odwagi, by przyznać się do tego, że jest omylny, i że nie raz mu się udało także dzięki łutowi szczęścia.
To dość mroczna, ale fascynująca i świetnie napisana książka. Nie jest to też po prostu kronika trudnych przypadków. Marsh opowiada o swoich wyjazdach na Ukrainę, gdzie próbował pomóc miejscowemu chirurgowi w jego pracy, o operacji swojego synka, kiedy to dowiedział się, że lekarzowi wcale nie jest łatwiej poradzić sobie z lękiem o swoich bliskich, a także o absurdach brytyjskiej służby zdrowia. W tle pojawia się sporo terminów medycznych, a także bardzo plastycznych, wręcz poetyckich opisów wnętrza naszej czaszki. Wszystko jednak podane w sposób bardzo przystępny, poruszający, a zarazem napawający spokojem. Warto przeczytać.
Moja ocena: 5.5/6
Henry Marsh "Po pierwsze nie szkodzić"
Tłum. Joanna Józefowicz-Pacuła
Wyd. W.A.B. 2016
1 Comment
Ciekawa recenzja 🙂