Dokładnie 201 lat temu, 28 stycznia 1813 roku, ukazała się „Duma i uprzedzenie”. Ukochana książka tysięcy czytelników, której bohaterka, Lizzy Bennet, jest jedną z najbardziej uroczych, rezolutnych i niezależnych kobiecych postaci w literaturze. Jane Austen otrzymała egzemplarz autorski dzień wcześniej, ale ogłoszenie o tym, że ukazała się nowa powieść, ukazało się właśnie 28 stycznia, w The Morning Chronicle. Z okazji rocznicy wybrałam dla was kilka ciekawych faktów dotyczących „Dumy i uprzedzenia”. Niektóre zapewne znacie, ale może uda mi się was czymś zaskoczyć?
1. Jane nie była zbyt zadowolona ze swojego dzieła. Określiła książkę jako „too light, bright and sparkling”, czyli w wolnym tłumaczeniu zbyt lekką, jasną, błyskotliwą. Napisała to w liście do swojej siostry zaraz po ukazaniu się książki.
2. Jane napisała „Dumę i uprzedzenie”, kiedy miała 21 lat. Zajęło jej to 10 miesięcy. Książka ukazała się jednak dopiero 16 lat później. Jane wielokrotnie ją poprawiała.
3. Oryginalny tytuł brzmiał „First Impressions”, czyli „Pierwsze wrażenia”. Zmieniła go prawdopodobnie dlatego, że w ciągu 16 lat, które minęły od powstania pierwszej wersji powieści, ukazały się już dwie książki o tytule „First Impressions”.
4. Ostateczny tytuł, „Duma i uprzedzenie”, pochodzi z ostatniego rozdziału powieści Fanny Burney „Cecilia”, która była jedną z ulubionych lektur Jane.
“The whole of this unfortunate business… has been the result of PRIDE and PREJUDICE… If to PRIDE and PREJUDICE you owe your miseries, so wonderfully is good and evil balanced, that to PRIDE and PREJUDICE you will also owe their termination.”
Jane w ogóle lubiła książki Fanny Burney, bardzo popularnej wówczas pisarki.
Być może tytuł miał nawiązywać do wcześniej wydanej i dobrze się sprzedającej „Rozważnej i romantycznej” (w oryginale „Sense and Sensibility”).
5. Nie wszyscy czytelnicy pokochali „Dumę i uprzedzenie”. Charlotte Brontë napisała w liście do przyjaciela, George’a Hanry’ego Lewisa: „Czemu tak bardzo lubisz powieści Jane Austen? Nie ma tam żadnej energii, wzruszenia, prawdy. Nie chciałabym mieszkać z jej damami i dżentelmenami w ich eleganckich, ale dusznych pokojach.” Porównała je do otoczonego płotem ogrodu, dobrze utrzymanego, pełnego delikatnych kwiatów i równych grządek, ale pozbawionego żywości, świeżego powietrza.
Ralph Waldo Emerson ocenił ją jeszcze bardziej surowo: „Nie rozumiem, dlaczego ludzie tak wysoko cenią powieści Miss Austen. Wydają mi się prostackie w tonie, sterylne pod względem artystycznym, zamknięte w żałosnych konwencjach społeczeństwa angielskiego, pozbawione geniuszu, dowcipu i wiedzy.”
Najbardziej zaś podoba mi się opinia Marka Twaina. Choć równie krytyczna, wyrażona jest w zaiste obrazowy i zabawny sposób: „Za każdym razem, gdy czytam Dumę i uprzedzenie, mam ochotę wykopać autorkę z grobu i bić ją po czaszce jej własną kością piszczelową!”
6. Wszystkie książki Jane Austen ukazały się za jej życia anonimowo. „Rozważna i romantyczna” była wydana bez nazwiska autorki, z informacją, że jest nią „Dama”. „Duma i uprzedzenie” z kolei na stronie tytułowej miała informację, że to książka „autorki Rozważnej i romantycznej„.
7. Jane Austen nie zarobiła zbyt dużo na swojej najpopularniejszej powieści. Prawa do wydania sprzedała Thomasowi Egertonowi za 110£ – chciała 150£, ale ostatecznie zgodziła się na niższą kwotę. Egerton na dwóch pierwszych wydaniach zarobił około 450£. Do dnia dzisiejszego sprzedano ponad 20 milionów egzemplarzy!
Czytaliście „Dumę i uprzedzenie”? Jeśli nie, może właśnie dzisiaj jest dobry moment na to, żeby zacząć? To nie tylko piękna historia miłosna. Przede wszystkim to dowcipna, błyskotliwa satyra, pełna zgrabnych stwierdzeń, ironicznych spostrzeżeń, z barwnymi, dającymi się lubić bohaterami. Czytam ją od czasów licealnych, regularnie, nie rzadziej niż raz w roku, i ciągle odkrywam nowe smaczki!
No Comments